Stress door Overprikkeling of onderprikkeling?

Iedereen die maar iets over hoogsensitiviteit heeft gelezen kent de gevolgen van overprikkeling: vermoeidheid, leeg gezogen zijn, kort lontje en fysieke symptomen zoals bijvoorbeeld hoofdpijn en spanningsklachten. Maar wist je dat je precies dezelfde klachten kan krijgen door stress van onderprikkeling? Veel hoogsensitieve personen herkennen de verschillen niet. Maar juist dat is wel cruciaal voor een goede aanpak naar herstel.

Ik ontdekte uit eigen ervaring dat er een hele andere kant van hoogsensitiviteit, bestaat die maar weinig mensen kennen: stress door onderprikkeling. Een klacht die de Hoogsensitieve High Sensation Seekers, de extraverte HSP en de hoogintelligente HSP-ers zeker herkennen.  Er is door, voor en over deze groep mensen in HSPland minder geschreven dan over de rustzoekers of introverte HSP-ers. Dus ik voelde me in 2016 geroepen om hier verandering in te brengen. In 2018 schreef ik het boek Prikkels bijten niet! die hier nog veel dieper op ingaat.

Stress door onderprikkeling

Wat is onderprikkeling?
Onderprikkeling ontstaat door te weinig prikkels: sleur, te veel routine, te weinig uitdaging, afwisseling en vernieuwing. Geen nieuwe voeding, geen nieuwe energie. Ook kan het zijn dat je te weinig bewust bent van de prikkels om je heen, omdat het brein ze als ‘saai’ heeft bestempeld en ze als het ware ‘wegfiltert’.  Ben je extravert? Dan heb je een snellere informatie-opname en daardoor raak je ook sneller verveeld als er geen nieuwe informatie volgt waar je over kan nadenken. Denk maar eens aan een vergadering waar alles tot in den treure wordt besproken en herhaald zonder dat er actie ondernomen wordt!!!!
Hierdoor wordt je sympathisch zenuwstelsel onvoldoende gestimuleerd. Dat is het deel van je brein dat ervoor zorgt dat je adrenaline wordt aangemaakt en dat je actief wordt.
Het gevolg is dat je aandacht verslapt, je wordt hangerig, dromerig, sloom tot moe, lamlendig, je geluksgevoel neemt af en je wordt down en chagrijnig. Als dit chronisch wordt, dan dreigt een bore-out.

Andere aanpak van symptomen is nodig!
Het vervelende is, dat de symptomen lijken op overprikkeling, uiteindelijk geeft het lichaam bij onderprikkeling ook een stressreactie af. Een hoogsensitief persoon en zijn of haar therapeuten of coaches denken gelijk dat er dan meer rust nodig is…. FOUT! Dat is het ergste wat je kunt doen bij stress door onderprikkeling, want daarmee versterk je de symptomen. Je raakt in een negatieve spiraal en dit veroorzaakt veel onnodige stress.
Ik heb vele mensen bij mij in de praktijk gezien met de diagnose Burn-out, soms al jarenlang in de ziektewet zaten of in de WAO. Allemaal druk bezig met rust nemen, structuur en regelmaat. Want ze waren toch hoogsensitief? Maar inmiddels kampten ze met flinke depressieve dagen.

Als je iets meer kennis hebt over hoogsensitiviteit, ervaringsdeskundige bent en bewust bent dat er een grote groep extraverte, prikkelzoekende hoogsensitieve personen bestaan, weet je dat het tegenovergestelde waar is.
Ze hebben een bore-out. Er is dan totaal iets anders nodig: activering en belemmeringen die dat in de weg zitten, opruimen. Dit betekent het tij keren, keuzes maken, bewustwording van wat je echt wilt, wat is echt leuk om te doen, variatie in het leven aanbrengen, nieuwe dingen gaan doen, hobby’s oppakken, mensen zien, een ander vak in gaan of een opleiding starten.

Sommige therapeuten prediken dat je dan weer te veel afhankelijk bent van de externe omgeving, dat je te weinig voeding haalt uit jezelf. Hier ben ik het pertinent mee oneens. Door nieuwe dingen te doen die werkelijk bij jou passen, je wezenlijke zelf, geef je jezelf voeding om te reflecteren, nieuwe inzichtgevende zaken te ontdekken, de diepgang in het leven te vinden of je te verdiepen in een onderwerp dat je erg interesseert. Hierdoor ga je intenser genieten van het leven. Dit zijn innerlijke processen die heel belangrijk zijn voor een hoogsensitieve HSS en bij de hoogsensitieve HSS gaat dit nu eenmaal in interactie met de omgeving en andere mensen. Een valkuil zou wel kunnen zijn dat je te gauw meegaat in de voorstellen en ideeën van andere mensen: “leuk, leuk, leuk”,  en zonder na te denken stort je jezelf er volledig in of te voelen of het echt iets is, wat bij jou past en jou van de juiste voeding voorziet. Dan ben je wel in de valkuil van externe oriëntatie gevallen.

Voeding voor je wezenlijke zelf
Ik zie onderprikkeling als een duidelijk signaal van je lichaam, er is een roep om voeding. Het signaleert dat je wezenlijke zelf niet voldoende tot zijn recht komt. Een cruciaal inzicht voor een juiste aanpak van JOUW hooggevoeligheid!
Op het moment dat je de onderprikkeling de baas bent, komt direct de grootste uitdaging om de hoek kijken: bij al deze nieuwe prikkels wel de balans houden, want overprikkeling dreigt :-). Voor hoogsensitieve HSS, extraverte hoogsensitieve personen en hoogbegaafden is balans tussen over- en onderprikkeling het grote toverwoord.

Deel dit artikel op: