De illusie van verandering bij onderprikkeling

Hij zat voor me met een diepe zucht, duidelijk overweldigd door gedachten die door zijn hoofd spookten.

Is het werkelijk realistisch om voortdurend te zoeken naar meer prikkels en variatie? Ik kan dit toch niet volhouden, zeker niet met een gezin en het alledaagse leven. Dagelijks groots en meeslepend leven lijkt gewoonweg onmogelijk. Hoe kun je constant nieuwe dingen zoeken en ervaren?

Zijn gevoel van onderprikkeling gaf hem grote onrust, want een oplossing leek ver weg.

Het is te simpel om te denken dat je gewoon meer nieuwe activiteiten moet ontplooien om je goed te blijven voelen. Jammer genoeg is dit geen wondermiddel.

In het beste geval verloopt verandering op een natuurlijke manier. Je wordt geleid door nieuwsgierigheid en je innerlijke motivatie, waardoor je moeiteloos van de ene interesse naar verdieping en verbreding beweegt. Als de interesse vervlakt of stopt, dient in het proces vanzelf de volgende fascinatie zich aan en ga je daarmee verder. Je leven, werk, productontwikkeling en dienstverlening groeien met je mee. Op tijd neem je een adempauze om dingen even te laten bezinken en zowel mentaal als fysiek te ontspannen. Je wacht geduldig tot er intuïtief een nieuwe richting ontstaat, gevoed door inspiratie uit je omgeving gemixt met eigen inzichten, creatieve connecties of out-of-the-box denken. Op deze manier blijf je lekker in je vel zitten. Je gunt jezelf de tijd om voortdurend te groeien, te blijven leren en te verkennen. Je geeft jezelf toestemming om opnieuw een beginner te zijn, te leren en accepteert en verdraagt periodes van 'niet-weten'. Dit is immers gewoon een langere periode van experimenteer, broed, sudder en fladdertijd.

De oplossing voor onderprikkeling: de persoonlijke mix

De essentie van het vinden van een voor jou gezonde balans tussen onder- en overprikkeling ligt in het vinden van een persoonlijke mix van afwisseling, verandering, verdieping, uitdaging, plezier, vrijheid, speelsheid, verbinding, momenten van alleen zijn, ontspanning, reflectie (broed, sudder en fladdertijd) en momenten van spontane actie.

 Elk van deze elementen volgt zijn eigen ritme in de tijd. Hoe werkt het voor mij?
Op korte termijn is afwisseling voor mij het sleutelwoord: afwisselende dagen ontstaan door gevarieerde activiteiten, wel of niet contact met mensen, 1 op 1 of in groepsverband en wisselende omgevingen. Hierbij let ik op de variatie in intensiteit van mijn ervaringen gedurende de dag en week.

Verandering en vernieuwing staan voor mij voor grotere aanpassingen in bijvoorbeeld mijn werk of leven. Dit is iets wat ik nodig heb, maar met tussenpozen van 1,5 tot 3 jaar. Voortdurende vernieuwing en verandering op korte termijn is niet raadzaam, aangezien een hoogsensitief brein tijd en ruimte nodig heeft om de intensiteit, de uitdaging en de diepgang van de verandering te verwerken. Deze broodnodige verwerkingstijd ontbreekt als je te vaak en te snel nieuwe dingen onderneemt en beleeft. Ook mis je dan ruimte voor je intuïtieve manier van richting bepalen.

De uitdagingen bij onderprikkeling.                

Helaas raak je vaker ongemerkt chronisch onderprikkeld. Je begint met veel enthousiasme aan projecten of activiteiten, maar ontdekt later dat deze niet echt in lijn liggen met je diepere drijfveren en waarden, je zogenaamde why. Ondanks je toenemende frustratie en verbittering zet je door. Je vergeet te evalueren of je voldoening of succeservaringen ervaart.

 Soms ontstaat er een goede klik met een directeur of initiatiefnemer van een project, maar de dagelijkse samenwerking met andere teamleden verloopt moeizaam vanwege een gebrek aan klik of gemeenschappelijke drive. Onverwachte gebeurtenissen in je leven kunnen ook een rol spelen, waardoor je energie verliest.

Wat maar al te vaak gebeurt, is dat je de waarschuwingssignalen van onderprikkeling over het hoofd ziet. Of wanneer je jezelf onderprikkeld voelt, spring je haastig en impulsief in iets nieuws om dat gevoel te verlichten. Dit blijkt helaas vaak van korte duur te zijn, waardoor je gelooft dat het alweer tijd is voor een nieuwe verandering.

De evolutie van intense gevoelens: wees bewust      

Het draait allemaal om het ontwikkelen van een diep persoonlijk bewustzijn om te bepalen wat je wel en niet moet doen. Als hoogsensitieve high sensation seeker (HSS), ga jij 'aan' door intense gevoelens van plezier, vrijheid, flow, energie, nieuwsgierigheid of enthousiasme. Ook kun jij je uitgedaagd voelen. Als je goed in contact staat met jouw 'WHY', voel jij beter of iets bijdraagt aan je drijfveren en zingeving. Dit is het moment waarop de sterkste motivatie ontstaat, waardoor jij zowel in de diepte als in de breedte van een onderwerp of activiteit kunt duiken.

Dit activerende gevoel begint vaak met een intense piekervaring in je gevoel, maar na verloop van tijd neemt de intensiteit vanzelf af. In het begin kun je een kick krijgen van een idee of activiteit. Of raak je extreem enthousiast, of je krijgt een fladderend huppelend gevoel in je hart. Dit is de adrenalinekick die jou het gevoel geeft 'ik leef! Ik heb er zin in en ga ervoor!', maar deze neemt altijd af, omdat adrenaline jouw lichaam uitput en bedoeld is om actie te ondernemen of kortstondig intens te genieten. Je zou dan kunnen concluderen dat je onderprikkeld bent. Maar pas op, dit is een valkuil en kan je een adrenalinejunkie maken en race je van actie naar actie.

Als deze eerste kick niet wordt vervangen door een duurzamer gevoel van plezier of voldoening dat jou voor langere tijd voorziet van dopamine, zal de activiteit van korte duur zijn. Als de activiteit werkelijk aansluit bij jouw 'why', zul jij plezier en voldoening blijven vinden in de bezigheid. Jouw 'why' betekent niet dat jij slechts één passie hebt; het omvat jouw diepste drijfveren en kan verschillende activiteiten omvatten. Als creatieve generalist kan je zelfs meerdere why’s hebben en op meerdere gebieden verdiepen en verbreden.

De intensiteit van het gevoel kan ook snel afnemen, als het enthousiasme en drijfveren van een ander jou hebben besmet.  Je lichaam is het soundboard voor het enthousiasme van de ander door je actievere spiegelneuronen. Als het niet jouw enthousiasme of drijfveren zijn, daalt het intense gevoel snel bij afwezigheid van de persoon of bij de uitvoering van het project. Ook kan het zijn dat je behoefte om de ander te helpen groter was dan dat het werkelijk past bij je drijfveren. Ook dan raak je op een gegeven moment onderprikkeld.

 Niet alleen de intensiteit van het gevoel verandert, maar het gevoel kan ook van vorm veranderen. Dit betekent niet meteen dat jij onderprikkeld raakt. Aanvankelijk kun je ergens enthousiast aan beginnen, maar tijdens de uitvoering kunnen er uitdagingen opduiken. Die hoeven je niet direct blij en enthousiast te maken. Je kunt verschillende categorieën onderscheiden: cognitieve uitdagingen, moetjes & gedoe en persoonlijke uitdagingen.

1. Cognitieve uitdaging:  een uitdaging kan  leiden tot meer diepgang en betrokkenheid. Jouw  creatieve brein wordt geactiveerd, en jouw default mode systeem krijgt ruimte om associatief te denken en diepgaand te overdenken. Dit levert niet per se een intens gevoel op, maar je blijft gemotiveerd en geïnteresseerd. Van onderprikkeling is dan geen sprake.

2. Moetjes & gedoe: Je raakt eerder onderprikkeld; jij wordt overladen met taken die jou niet interesseren of waarin te veel herhaling en routine voorkomt. Deze taken kun jij beter uitbesteden. Want anders krijg je het te druk met taken die voor jou geen goede prikkelkwaliteit hebben. Je raakt onderprikkeld.

3.   Persoonlijke uitdagingen: Als  je twijfels voelt of onzeker wordt, kun je de neiging hebben om op de rem te trappen en te denken dat het tijd is voor iets anders omdat jij niet blij bent. Let op! Besef dat dit een copingmechanisme kan zijn vanwege stress, mogelijk voortkomend uit jouw gevoeligheid voor afwijzing: de angst om er niet bij te horen, niet te voldoen aan verwachtingen of pure zelfafwijzing. Stoppen met de activiteit is dan een vluchtreactie, waarbij jij spannende situaties vermijdt en niet hoeft te dealen met jouw eigen onzekerheden. Dit kan onderprikkeling, uitstelgedrag of korte termijn afleiding zoeken in stand houden.

Vernieuwing en verandering is dus niet het ultieme doel, maar eerder één van de vele hulpmiddelen om het gevoel van vervulling te krijgen en te behouden. Als verandering een doel op zich wordt, raak je ongemerkt verzeild in een eindeloze jacht op adrenalinekicks, wat uiteindelijk uitputtend is en niet bijdraagt aan een gezonde balans tussen onderprikkeling en overprikkeling.
Je richtingaanwijzer is je bewustzijn van de evolutie van de intensiteit van het gevoel. Als je die goed interpreteert heb je waarschuwingssignalen en een natuurlijk motiverend en inspirerend duwtje in de rug. Als hulpmiddel kun je onderstaande 5 vragen gebruiken

Wil je meer weten over de hoogsensitieve

High Sensation Seeker?               

Doe dan mee met de masterclass de Hoogsensitieve High Sensation Seeker op 8 november. In deze Masterclass ontdek je alle eigenschappen, de uitdagingen en talenten van de hoogsensitieve High Sensation Seeker.