De wetenschap bewijst: 25% is hoogsensitieve High Sensation Seeker

Eindelijk is het dan zover! Er is wetenschappelijk kwantitatief onderzoek gedaan naar de relatie tussen hoogsensitiviteit (SPS) en Sensation Seeking (SS). SPS is de wetenschappelijke term voor hoogsensitiviteit. Lang werd gedacht dat deze combinatie niet mogelijk was vanwege de tegenstrijdigheid in gedrag. Een verband werd niet logisch gevonden.
SPS betekent namelijk dat je een sterkere reactie op prikkels uit de omgeving hebt en de neiging hebt om eerst te pauzeren, te reflecteren voordat je handelt. Dit maakt je voorzichtiger en bedachtzamer. Sensation Seeking is een eigenschap waarbij je juist zoekt naar nieuwe en intense ervaringen en wordt gerelateerd aan impulsiviteit en risicovol gedrag.

Het onderzoek naar Hoogsensitieve High Sensation Seekers (SPS-SS)

Uit eerder kwalitatief onderzoek (interviews) bleek al dat er mensen zijn die beide eigenschappen hebben. Elaine Aron signaleerde dat al in de jaren ‘90 en Tracy Cooper bevestigde dit in later onderzoek. En ook mijn eigen uitgebreide onderzoek voor Prikkels bijten niet! toont de combinatie van HSP & HSS duidelijk aan.
Voor het eerst is wetenschappelijk kwantitatief onderzoek gedaan naar de combinatie van SPS en SS, door Bianca Acevedo, Elaine en Arthur Aron en enkele anderen. Het onderzoek is een online studie, uitgevoerd in Amerika bij 214 personen.   Het wetenschappelijke artikel vind je onder deze blog.

De resultaten

De belangrijkste resultaten zijn niet echt een verrassing voor lezers van mijn boek, want de resultaten ondersteunen de basiskennis over de hoogsensitieve HSS. Maar ik vind het fantastisch dat ook de wetenschap erkenning geeft aan het bestaan van de hoogsensitieve HSS. Een mooie opsteker en vast de start naar diepgaander onderzoek. Wat zijn de drie belangrijkste resultaten?

1.     SPS en SS zijn niet simpelweg tegengestelde kenmerken. Ongeveer 25% van de hoogsensitieve personen vertonen ook een hoge score op sensation seeking. Dit percentage is lager dan de 30% die tot nu toe altijd werd beweerd. De groep HSP-HSS blijkt in dit onderzoek dus kleiner te zijn dan eerder onderzocht door Elaine Aron. Je bent nog unieker dan je dacht ;-).

2.     Hoogsensitieve personen vertonen over het algemeen geen impulsief gedrag, behalve bij overprikkeling. De onderzoekers keken naar verschillende soorten impulsief gedrag:

a.     Vanwege negatieve emoties

b.     Vanwege de neiging om ondoordacht te handelen zonder eerst over de beslissing na te denken

c.     Door gebrek aan volharding: de een neiging is om projecten niet af te maken

d.     Vanwege positieve emoties

Tot de verrassing van de onderzoekers bleken hoogsensitieve personen WEL impulsief gedrag te vertonen vanwege negatieve emoties bij overprikkeling. De onderzoekers denken dat dit coping is: de manier om te dealen met stress en het zenuwstelsel te ontlasten. Hier raden ze nader onderzoek aan.
Als hoogsensitief persoon zal deze conclusie waarschijnlijk geen verrassing zijn: We kennen allemaal het plotselinge gevoel als je overprikkeld bent: Ik wil NU weg of ik moet NU eten ;-). Hoogsenstieve HSS vertonen impulsiever en risicovoller gedrag volgens de onderzoekers dan HSP.
Hier is niet diepgaander onderzoek op gedaan want uit kwalitatief onderzoek blijkt dat hoogsensitieve HSS ‘slimme’ risico’s en doordachte risico’s nemen. Uit mijn eigen onderzoek bleek dat de intense gevoelservaring leidend is en niet het risico. En in mijn dagelijkse praktijk blijkt ook keer op keer dat hoogsensitieve HSS wel bereid zijn risico’s te nemen, na diepgaand denkwerk, voorbereiding, reflectie en het zorgvuldig afwegen van de risico’s.

3.     De test voor SSS/HSP van Elain Aron is geschikt om Sensation Seeking bij hoogsensitieve personen te meten, omdat er rekening wordt gehouden met een lagere impulsiviteit en risicozoekend gedrag bij hoogsensitiviteit. De test blijkt goed te zijn om de vier kenmerken van SS te meten: kick & avontuur, zoeken naar vernieuwing en verandering, gevoeligheid voor verveling en ontremming.

Erkenning voor de complexiteit en tegenstrijdigheden in gedrag

De resultaten bevestigen dus dat mensen met een hoge SS ook hoogsensitief kunnen zijn, en omgekeerd. Het onderzoek is daarmee een erkenning voor alle hoogsensitieve HSS, die door opvoeders of artsen niet herkend werden als hoogsensitief bij een hoge SS en vice versa. De onderzoekers erkennen dat veel hoogsensitieve HSS mogelijk veel onbegrip in hun leven hebben ervaren.

Ook uit mijn eigen onderzoek bleek dit. Slechts 9% voelde zich begrepen in zijn hoogsensitiviteit.
Hierdoor kunnen hoogsensitieve personen volgens de onderzoekers minder zelfbewustzijn ontwikkeld hebben om deze ogenschijnlijk tegenstrijdige eigenschappen optimaal te benutten en te reguleren.
Veel hoogsensitieve HSS hebben tijdens het onderzoek aangegeven dat ze innerlijke conflicten ervaren, omdat ze niet weten welke behoefte ze moeten vervullen: de HSP of HSS behoeftes.
Persoonlijk herken ik dit heel sterk bij het vinden van een gezonde dynamiek tussen overprikkeling en onderprikkeling. Dit was lange tijd mijn uitdaging en soms val ik nog wel eens in de valkuilen. Vele hoogsensitieve HSS in mijn praktijk, worstelen met tijdig te herkennen wanneer je in welke versnelling moet schakelen. Wanneer is er sprake van een herstelbehoefte en heb je rust of ontspanning nodig en wanneer moet je juist meer afwisseling in activititeiten, omgang met mensen en omgevingen creëren?

De mensen met hoge scores op SPS en SS worstelen volgens onderzoek van Bianca Acevedo uit 2021 vaak om vrienden, partners, banen en carrières te vinden die voldoen aan hun behoefte aan vernieuwing, getemperd door een verhoogde gevoeligheid om kieskeurig te zijn en zich terug te trekken voor periodieke rust. Die periodieke rust is essentieel voor de diepere verwerking van informatie die kenmerkend is voor SPS.

Veel mensen met een hoge SPS kunnen volgens Acevedo hun gevoeligheid negeren om spannendere, stimulerende ervaringen te hebben. Net als niet hoogsensitieve personen met een hoge SS doen. Maar zegt ze, als  mensen met een hoge SPS niet leren om de fysiologische eisen van de eigenschap te beheersen kunnen ze bijvoorbeeld burn-out ervaren. Ook dit blijkt al uit meerdere onderzoeken. Uit mijn eigen onderzoek blijkt dat dit juist bij hoogsensitieve HSS ook een bore-out kan zijn.

De onderzoekers geven aan dat ze het nuttig is om aanvullend gedetailleerder onderzoek uit te voeren om beter te begrijpen welke activiteiten HSP-HSS ondernemen om positieve ervaringen te hebben. Onderzoek van Cooper toonde al aan dat HSP-HSS meer succes en een bevredigender leven hebben wanneer ze activiteiten ondernemen die beide eigenschappen tot uiting brengen. Ook het hebben van gelijkgestemde vrienden en het zich bewust zijn van hun beide eigenschappen en de noodzaak om ze in evenwicht te houden, bijvoorbeeld door niet te veel tegelijk te ondernemen of te enthousiast te worden over plannen, zijn andere factoren die mensen met beide eigenschappen kunnen helpen.

In mijn eigen boek Prikkels bijten niet! beschrijf ik het hoogsensitieve kompas dat een goede leidraad kan zijn voor hoogsensitieve HSS om zichzelf te zijn, hun innerlijke belevingswereld naar buiten brengen en zo meer blijheid en energie te ervaren.

Wil je meer weten over de Hoogsensitieve High Sensation seeker?

Lees het boek Prikkels bijten niet! Bestel het boek hier.

Doe mee met de online Masterclass High Sensation Seekers. Bestel je ticket hier

Wil je het artikel met het wetenschappelijke artikel van Bianca Acevedo, Elaine en Arthur Aron e.a. uit 2023 lezen? Dat kan hier.