Hoogsensitieve HSS, weer een label erbij?
Sas, die hoogsensitieve HSS, dat is toch gewoon weer een label erbij? Dat moeten we toch niet willen al die hokjes? Iedereen is ‘gewoon’ verschillend.
Ik begin dan standaard te grijnzen en ook wel eens diep te zuchten. Want natuurlijk het is weer een naam, of een label zoals je wilt. Maar Hoogsensitieve High Sensation Seeker is geen diagnose en ook niet nieuw. Elain Aron sprak altijd al over een groep hoogsensitieve personen die juist prikkels nodig leken te hebben. Ze gaf er nooit heel veel aandacht aan. Ze verwees wel naar Marvin Zuckerman die onderzoek heeft gedaan naar High Sensation Seekers (dus niet de hoogsensitieve soorten ;-)). Aron gaf aan dat 1 op de 5 personen een HSP is. Daarvan is een derde een hoogsensitieve High Sensation Seeker.
Waarom dan zoveel aandacht voor de hoogsensitieve High Sensation Seeker?
Waarom besteed ik er dan zoveel aandacht aan, terwijl ik er zelf helemaal niet zo’n ding van maak. Eigenlijk heb ik het er in mijn privé-leven maar weinig over hoogsensitiviteit. Ik vind namelijk dat ik meer ben dan die ene eigenschap.
Een juf van een van mijn zonen in groep 7 kwam schoorvoetend vertellen dat ze vermoedde dat hij hoogsensitief was. Hilarisch, ik praat tijdens de 10 minuten gesprekken over de eigenschappen van mijn zonen. Waar ze goed in zijn en wat ze lastig vinden. Want ik wil graag dat ze gezien worden voor wie ze in totaliteit zijn. En niet als een wandelende eigenschap die al hun gedrag verklaart. De juffen hadden geen idee van mijn werk. Bij ons afscheid van de basisschool heb ik mijn boek gegeven. Ter inspiratie.
Gek genoeg heb ik persoonlijk een hekel aan labels, hokjes en namen. Omdat het al snel geassocieerd wordt met ziekte, diagnoses en afwijkingen. Het kan ook zomaar een identificatie worden en alle andere zaken teniet doen. Alsof dat de enige eigenschap is die mensen hebben en hen definieert. En dat is uiteraard niet het geval.
Ik ben meer dan hoogsensitief…
Naast dat ik een hoogsensitief brein heb, ben ik ook temperamentvol en introvert. Ik ben empathisch en een slimme denker, ik heb snel overzicht. Ik ben wetenschappelijk opgeleid en ik heb tegelijkertijd een holistische bril en ben energetisch bewust. Dat kan in mijn wereld prima samen gaan. Ik heb verschillende banen en hobbies gehad, hou van zelfspot en heb een nuchtere directe humor. Je herkent me aan mijn sterke wil en ondernemerschap.
Ik ben een lange vrouw uit de provincie Groningen. Een vrouw met krullen en blauwe ogen. Ik beweeg nog wel eens onhandig met dat lange lijf. En dan nog doe ik mezelf waarschijnlijk tekort. Heb ik al verteld dat ik van kaas en chocolade houd? Ik ben Saskia Klaaysen, getrouwd en heb twee zonen. Een echte Groningse Amersfoorter en toch ben ik meer. Meer dan alleen mijn naam en gezinssituatie en de set eigenschappen waarmee ik mezelf beschrijf. Ieder persoon is uniek.
En toch vertel ik continue over die hoogsensitieve HSS. Waarom?
Simpelweg omdat onze maatschappij niet uitgaat van neurodiversiteit. We schijnen niet te snappen dat we eigenlijk als jonge kinderen al mogen leren dat breinen verschillend zijn. En dat ieder mens andere behoeftes heeft. Onze maatschappij gaat steeds meer uit van gemiddelde gedragslijstjes. We worden al jong geleerd wat normaal is en wat niet normaal.
Als kleuter moet je al netjes in de kring zitten en luisteren naar een juf voor de klas. En zodra je niet past in een gedrags- en ontwikkellijstje heb je een probleem. Ik kreeg te horen dat mijn zoon van 3 nog niet goed kon knippen. Misschien had hij motorisch problemen? Hij kon in groep 2 nog niet de lettergrepen. En lezen zou misschien in groep 3 een probleem worden.
Mijn andere zoon had moeite met spelling en zou in de middelbare school problemen krijgen met talen…. Ze zijn op hun eigen tempo (trouwens zonder al die ‘voorspelde’ problemen) op de HAVO en het VWO beland. De jongste leek wat trager. Hij is namelijk een vroege leerling. De juf vergeleek hem met leeftijdgenootjes in de klas die soms bijna een jaar ouder waren. Hij had gewoon wat meer tijd nodig. Mijn oudste zoon houdt gewoon niet van taal. Het boeit hem niet en hij zal daar dus ook niet een sterspeler in zijn. Waarom is alles wat afwijkt gelijk een probleem? Mogen we als kinderen en volwassenen onze eigen interesses en talenten op eigen tempo ontwikkelen?
Wat is normaal?
Later leren we dat een 40 urige baan van 9 tot 5 in een pand op een bedrijventerrein normaal is. Dat je carriere moet maken. Dat wat de meeste mensen doen, wil niet zeggen dat dit voor iedereen gezond is.
Als je als uniek mens continu langs een meetlat wordt gelegd en jezelf uiteindelijk ook maar gaat meten aan dat wat ‘normaal’ en ‘gemiddeld’ is. Dan kan je al snel het idee krijgen dat er iets niet met jou klopt als iets bij jou anders werkt, jij het anders doet of wilt doen.
Als je niet leeft zoals bij jouw neurologisch systeem past, dan loop je uiteraard vast. Gemiddeld heeft 15% van de mensen een burn-out gehad. Bij hoogsensitieve personen ligt dit cijfer rond de 70%! Veel werkgevers vertellen mij ook: waarom zag ik dit niet aankomen? Deze persoon is mijn meest loyale, hardwerkende, initiatiefrijke collega die altijd al het werk ziet liggen, goed meedenkt en klantgericht is.
Ik zeg altijd: juist deze persoon loopt vast, juist door deze eigenschappen. Ze verbinden de hele tijd alles met alles. Ze denken voor alle betrokkenen om hen heen. En zien het collectieve bedrijfsbelang. Het is topsport met het brein. Iedere dag weer. Deze collegas zetten al hun kwaliteiten in voor jouw bedrijf. Ze weten niet dat hier ook voldoende broed, fladder en suddertijd tegenover moet staan voor ontspanning en het leggen van verbindingen. En ze weten niet dat als ze ergens goed in zijn, dat dit op een gegeven moment niet meer energiegevend is. Omdat het een continue herhaling is zonder nieuwe uitdagingen.
Hoogsensitiviteit is niet het probleem, maar afwijzingsgevoeligheid
Ze weten eigenlijk niets over neurodiversiteit en hebben vaak in hun leven afwijzingsgevoeligheid (ook wel rejection sensitivity) ontwikkeld. Omdat ze merken dat ze anders reageren dan wat gemiddeld gebruikelijk is en pasten zich onbewust te veel aan.
Die hoge burn-out en bore-out cijfers zijn niet nodig. Als mensen snappen hoe ‘ze zelf werken’, weten wanneer ze rust of wanneer ze actie en nieuwe uitdagingen nodig hebben.Als ze dit snappen, kunnen ze functioneren zoals ze bedraad zijn. En dan is hoogsensitiviteit echt niet het probleem. Het probleem is dat doordat ze te weinig kennis hebben. te weinig hebben geleerd wat hun recept is, dat ze vastlopen, vooral omdat ze niet geleerd hebben dat ‘niet gemiddeld gedragen’ ok is. De afwijzingsgevoeligheid is het probleem.
Inmiddels is er heel veel bekend over hoogsensitiviteit. Boeken en tijdschriften staan vol met artikelen en schoorvoetend is er sinds 2009 wetenschappelijk onderzoek bekend. Hoogsensitiviteit mag er steeds meer ‘gewoon zijn’. Bij de mensen zelf, bij de werkgevers en ook artsen en psychologen kunnen tegenwoordig hun licht opsteken bij diverse wetenschappelijke GGZ congressen. Eerlijk is eerlijk er zijn helaas nog steeds veel sceptici, maar daardoor blijven we onderzoeken en blijft er ontwikkeling.
DE hoogsensitieve mens bestaat niet! Er zijn verschillende soorten.
Ik vind het tijd is voor de volgende stap. Dat we de stereotypering van de hoogsensitieve mens loslaten. Je bent niet altijd de introverte prikkelmijdende HSP die zichzelf altijd overprikkeld en overweldigd moet terugtrekken uit de maatschappij. Met hoogsensitiviteit heb je een talent in huis. En die kun je ontwikkelen op het moment dat je kan dealen met je afwijzingsgevoeligheid die je hebt opgelopen tijdens het leven. Ik ben er het levende bewijs van en zo te zien aan al die krachtige intitiatiefrijke personen in mijn praktijk en trainingen, ben ik echt niet de enige.
We mogen leren dat er een grote groep hoogsensitieve personen zich herkennen in de hoogsensitieve eigenschappen. Maar zich absoluut niet herkennen in het altijd prikkels willen mijden. Er is een groep die houdt van veel afwisseling, diversiteit, uitdaging en zichzelf snel verveelt door te veel routine, sleur en regelmaat. Die ‘aangaan’ van enthousiasme en gedrevenheid. Als zij zich gestresst voelen, denken ze dat ze overprikkeld zijn en nemen rust. Want dat is wat ze overal lezen. Helaas kan je ook stress krijgen van het gevoel ‘been there, seen that, done that’. Je gaat als het ware uit en je kan de aanknop niet meer vinden. Lamlendigheid en downe gevoelens maken zich meester van je. En je functioneren gaat achteruit.
Niet een label, maar een recept! Dan ben jij jezelf.
Daarom is het tijd dat iemand over deze groep vertelt, niet als nieuw label, maar omdat ik het niet kan aanzien dat zij al hun prachtige eigenschappen, initiatieven onderdrukken, afremmen door afwijzingsgevoelligheid. De wereld heeft hoogsensitieve HSS nodig. Juist voor de broodnodige verandering, ontwikkeling en diversiteit. De wereld schreeuwt om verandering. Daar zijn hoogsensitieve HSS op allerlei manieren heel goed in. De combinatie empathie en veranderingsbereidheid is goud waard. Maar dat vraagt wel dat jij als hoogsensitieve HSS kennis hebt van je eigen recept, jezelf accepteert, je eigen gedrag snapt en al je kwaliteiten de wereld in durft te gooien en jezelf niet blijft meten aan al die gemiddelde gedragslijstjes van dat wat hoort, dat wat gemiddeld is.
Daarom gooi ik deze naam, het label of het hokje, wat jij wil :-). DE HOOGSENSITIEVE HIGH SENSATIONSEEKER, verder de wereld in. Niet om het label, maar om jezelf te snappen, zodat je lekker functioneert, je bijdrage levert. Vervolgens de naam loslaat en lekker jezelf bent. Ga ervoor, het is de moeite waard.
Deel dit artikel op:
