Wat zijn de kenmerken van een hoogsensitieve High Sensation Seeker (HSS)?
De meeste, 70% van de Hoogsensitieve personen zijn rustzoekende, prikkelmijdende HSP. Dat betekent dat het pauze-controle systeem in het brein actiever is (Behaviour Inhibition System-BIS). Je denkt zorgvuldig na over alle informatie, voordat je in actie komt.
De overige 30% van de hoogsensitieve personen willen juist geen prikkels mijden maar zoeken prikkels waar ze uitgedaagd worden, blij van worden, voldoening of zingeving bij ervaren. Zij behoren tot de hoogsensitieve High Sensation Seekers (HSS). Zij vertonen ook alle hoogsensitieve eigenschappen, maar genieten juist van meer prikkels. HSS betekent dat naast het BIS, het activeringssysteem actiever is (Behaviour Approach System-BAS). Marvin Zuckerman ontdekte ook dat er een Sensation Seeking System actiever is. Dit systeem zorgt dat de dopamine sneller wordt afgebroken en dat HSS daarom sneller weer wat nieuws zoeken. Hij deed onderzoek naar HSS. Er zijn vier extra eigenschappen van hoogsensitieve High Sensation Seekers. In mijn onderzoek onder ruim 1300 HSP en hoogsensitieve HSS, heb ik onderzocht hoe deze vier eigenschappen zich uiten bij hoogsensitieve HSS en wat de verschillen zijn met HSP.
De hoogsenstieve High Sensation Seeker (HSS)
Is hoogsensitief en heeft een aangeboren temperament met een grote gevoeligheid voor interne en externe stimuli en het diepgaand verwerken van en sterk reageren op deze informatie.
Heeft een sterke drive naar vernieuwing en verandering of fysieke ervaringen die intense gevoelservaringen geven.
Is snel verveeld en vermijdt sleur, routine en verveling en vertoont meestal één of meer kenmerken van ontremming.
Uit mijn boek Prikkels bijten niet! Saskia Klaaysen, 2019
De hoogsensitieve high Sensation Seeker heeft dus vijf eigenschappen:
Alle hoogsensitieve kenmerken
Zoeken naar fysieke kick & avontuur
Hang naar vernieuwing en verandering (mensen, activiteiten en omgevingen)
Snel verveeld/ onderprikkeling
Ontremming (plezier door kortstondige genot door bv. feesten, drank, drugs, sexualiteit, gamen, shoppen, eten etc.)
De hoogsensitieve kenmerken kun je lezen in de blog over de vier HSP kenmerken.
Zoeken naar fysieke kick en avontuur
De eerste extra eigenschap van hoogsensitieve HSS is het zoeken naar fysieke kick en avontuur. De helft van de hoogsensitieve HSS zoekt fysieke uitdagende activiteiten die een kick geven. Zoals bijvoorbeeld skydiven, snowboarden, bergbeklimmen, hard autorijden, zeilen, motorrijden, of via een zipline hoogtes overbruggen. De meeste activiteiten zijn gemiddeld riskant. Het gaat niet per definitie om de extreme sporten, maar om de aantrekkingskracht en intense gevoelservaring van de kick, de fysieke uitdaging en de adrenalinestoot die je lichaam krijgt. De risico’s accepteer je. Uit mijn onderzoek blijkt dat ongeveer de helft vandehoogsensitieve HSS kenmerken van deze eigenschap heeft. Slechts 1 op de 10 doet ook de extreme sporten zoals skydiven of bungeejumpen.
De reden dat hoogsensitieve HSS op zoek gaan naar kick en avontuur is de nieuwe activiteit die ze ondernemen en de bijbehorende intense gevoelservaring (zie tabel 1.). De gevoelservaring is twee keer zo vaak leidend dan bij een HSP. Hoogsensitieve HSS beschrijven het als een gevoel van onbegrensde vrijheid en ontwikkeling, magisch, het gevoel dat je leeft, living on the edge en vlinders in je buik. Regelmatig vertellen hoogsensitieve HSS dat ze voor de activiteit een soort spanningsveld tussen hun angst en het verlangen ervaren en na afloop een grote ontlading. Dat nodigt uit om nog een keer zoiets te gaan doen.
De fysieke kick en het risico zijn van ondergeschikt belang. Hoogsensitieve HSS denken goed na bij dit soort prikkelende activiteiten vanwege hun diepgaande informatieverwerking. Ze wegen de risico’s net zo zorgvuldig af als een HSP. Ze bepalen welke fysieke activiteiten tot hun range van fysieke mogelijkheden behoort. Ze trainen uitgebreid en bereiden zich goed voor met bijvoorbeeld een cursus. Ze zijn extra voorzichtig en zorgen voor de juiste veiligheidsmaatregelen en goede materialen zodat het risico acceptabel is.
Het opdoen van nieuwe ervaringen en realiseren van verandering en vernieuwing
De tweede extra eigenschap van hoogsensitieve HSS is het zoeken naar nieuwe ervaringen en realiseren van verandering en vernieuwing. Alle hoogsensitieve HSS vertonen kenmerken van deze eigenschap. Je sterke nieuwsgierigheid en interesse brengt je nieuwe ervaringen. Je geniet van het onbekende. De nieuwe ervaringen voeden je geest en je zintuigen: muziek, kunst, reizen en mensen. Je ontdekt andere plekken waar je nooit bent geweest. Je ontmoet onbekende mensen en doet regelmatig nieuwe activiteiten of projecten.
De top vijf van de kenmerken van deze eigenschap bij een hoogsensitieve HSS zijn:
Nieuwe gebieden verkennen.
Spelenderwijs leren, ontdekken en creëren.
Kunst en/of muziek die me intense ervaringen geven.
Liever een nieuwe plek bezoeken dan naar een oord terug te keren.
Nieuwe mensen leren kennen, een diverse vriendenkring hebben.
Een hoogsensitief persoon denkt divergerend. Dit houdt in associatief, creatief en intuïtief denken. Een hoogsensitieve HSS wil daarnaast ook iets uitproberen, nieuwe informatie zoeken, uitdenken, testen, vallen en weer opstaan. Spelenderwijs leren, ontdekken en creëren is de hoogsensitieve HSS op zijn of haar lijf geschreven.
Een hoogsensitieve HSS bedenkt in gedachten regelmatig vernieuwende, soms grenzeloze ideeën. Een hoogsensitieve HSS denkt graag na zonder dat de uitkomst of eindresultaat helder is en houdt ervan te anticiperen op veranderingen of nieuwe informatie. Alles is mogelijk. De risico’s en belemmeringen komen pas daarna. Dit maakt hoogsensitieve HSS creatief en een persoon die ervan houdt om te leren. De creativiteit uit zich niet alleen in het realiseren van creatieve producten, maar juist ook in het vinden van andere denkpaden, het zien van nieuwe verbindingen, kansen en mogelijkheden die anderen niet zien. De werking van het hoogsensitieve brein maakt je creatief door de diepgaande informatieverwerking. Je denkt dieper na over problemen, kansen en uitdagingen en verbindt meer informatie. Een hoogsensitieve HSS volgt sneller de nieuwsgierigheid, zeker als het iets betreft waar de interesse naar uit gaat. Je gaat erop uit om acties te realiseren, blijft open voor de mogelijkheden.
Een HSP is dan terughoudender en houdt meestal niet van plotselinge veranderingen. Ongeveer de helft van de HSP houdt ook van spelenderwijs leren, ontdekken en creëren en houdt van kunst of muziek die intense ervaringen geeft. Dit lijkt meer samen te hangen met de behoefte naar diepgaande informatieverwerking dan het opdoen van nieuwe ervaringen en de intense gevoelservaring.
Ontremming
De derde extra eigenschap van hoogsensitieve HSS is de ontremming. Driekwart van de hoogsensitieve HSS vertoont kenmerken van deze eigenschap. Ontremming is de bereidheid om buiten de sociaal geaccepteerde normen en waarden te treden. Je komt daardoor in een euforische stemming of een andere staat van bewustzijn. Je verhoogt je energie om de verveling te verminderen. Bijvoorbeeld door het bezoeken van bijzondere feesten, een levensstijl verkiezen op basis van genot, het hebben van wisselende seksuele partners of ervaringen, medicijn-, alcohol- of drugsgebruik, gokken, shoppen of gamen en intensief gebruik van social media.
Ontremming is eigenlijk de meest oude vorm van het zoeken naar intense ervaringen. In oude tijden hielden mensen al bacchanalen en grote feesten als verbindend middel voor sociale acceptatie.
Ontremming hangt samen met de activering van het sensatiezoekerssysteem. Lage waardes van MOA en de neurotransmitter die dopamine afbreekt, zorgen er waarschijnlijk voor dat je sneller ervaringen opzoekt om dopamine aan te maken. Te hoge levels van MOA worden geassocieerd met bijvoorbeeld alcoholisme of verslavingen.
De combinatie risico’s nemen en ontremming kan gepaard gaan met een verkeerde inschatting van het risico. Hierdoor ontstaan juridische, financiële, persoonlijke of emotionele problemen. Bij de hoogsensitieve HSS komt het gelukkig meestal niet zo ver.
In mijn praktijk zie ik dat ze ontremming bewust onderdrukken vanwege het grote verantwoordelijkheidsgevoel, maatschappelijke normen en waarden die druk geven of een hoog bewustzijn van de risico’s en consequenties. Als het zich dan toch uit, dan is het omhuld met schuld- en schaamtegevoelens van de desbetreffende persoon. Sommige hoogsensitieve personen gebruiken ontremming om gevoelens van kwetsbaarheid, pijn en onbehagen te verdoven of te dempen.
Neiging tot verveling (onderprikkeling)
De vierde en laatste extra eigenschap van de hoogsensitieve HSS is de neiging om je snel te vervelen. Bijna alle HSP en HSS vertonen tekenen van verveling of onderprikkeling. Maar hoogsensitieve HSS scoren op alle onderdelen hoger dan de HSP. Dit komt door de behoefte van een hoogsensitieve HSS naar nieuwe omgevingen, mensen en activiteiten.
Als dit uitblijft ontstaat verveling en gaat een hoogsensitieve HSS op zoek naar verandering. Sleur en regelmaat vindt een kwart van de HSP en driekwart van de hoogsensitieve HSS vreselijk. Lang hetzelfde doen is geen optie. Deze eigenschap hangt dus sterk samen met de behoefte naar het opdoen van nieuwe ervaringen en realiseren van verandering en vernieuwing.
Je doet van alles om saaie of routinematige situaties en bijbehorende emoties te vermijden. Daarbij ga je soms voorbij aan de wezenlijke oorzaak van verveling. Je zoekt willekeurige prikkels op om een staat van opwinding, arousal, te ervaren. Denk aan reuring brengen in de omgeving, soms tot aan ruzie zoeken toe. Verveling vermijd je of los je op met intense gevoelservaringen zoals: shoppen, drank, drugs, social media of als een kip zonder kop bezig zijn met van alles en nog wat. De bron van verveling zijn regelmatig veel structurelere zaken zoals je werk, je relatie of je vrije tijdsbesteding.
Bij verveling bereik je jouw optimale opwindingsniveau niet. Verveling is vaak een negatieve gemoedstoestand. De sterke neiging tot verveling kan grote gevolgen hebben voor je sociale leven, je relatie, je gezondheid en het zakelijk leven.
Verveling is volgens hoogsensitieve HSS een gemoedstoestand die lastig te beschrijven is: je draai niet vinden, wachten, doelloos, zinloos, saai, oninteressant, lamlendig, hangen, de wachtstand, herhaling, sleur, onrustig, chagrijnig of te veel in je hoofd zijn.
Gebrek aan afwisseling, diepgaande informatieverwerking, inhoudelijke verveling, gebrek aan ontwikkeling of verveling op sociaal vlak kunnen allemaal redenen zijn dat jij je verveelt.
Wil je meer weten?
Ik geef regelmatig een online Masterclass over de hoogsensitieve High Sensation Seeker:
Wil je rustig op je gemakje alles lezen over de hoogsensitieve High Sensation Seeker? Koop dan het enige boek in Nederland over de HSP-HSS: Prikkels bijten niet! Ruim 11.000 gingen je voor. Gun je mij de opbrengst? Bestel hem dan op mijn webshop en ontvang een persoonlijk kaartje van mij :-). Het boek is beschikbaar als papieren versie, ebook of luisterboek. Sinds maart 2023 is het boek ook in het Duits beschikbaar.
Deel dit artikel op:
